Vivianiet

Fosfor is een grondstof die essentieel is voor de groei van planten, dieren en als bouwstof voor mensen. Deze grondstof wordt echter steeds schaarser in de wereld; de eindigheid is in zicht. Daarnaast vindt de winning van fosfaat uit erts  vooral buiten Europa plaats en vaak ook in oorlogsgebieden. Ons afvalwater bevat veel fosfaten, die voornamelijk in het slib terechtkomen bij de zuivering van dit afvalwater. Het is dan ook een logische stap voor waterschappen om fosfaat als grondstof terug te winnen in vorm van struviet of vivianiet. Het teruggewonnen fosfaat kan dan weer worden gebruikt, o.a. als meststof in de landbouw of in andere toekomstige toepassingen. Voor vivianiet zien we kansen om meer circulair te worden in de toekomst met ons huidige zuiveringsproces, doordat we vivianiet weer kunnen opsplitsen in een fosforstroom en ijzerchloride dat we weer kunnen inzetten in het zuiveringsproces.

Terugwinning vivianiet uit slib

Sinds 2019 is WBL actief bezig met onderzoek naar de terugwinning van vivianiet (ijzerfosfaat) uit slib. Terwijl struviet (magnesiumammoniumfosfaat) wordt teruggewonnen bij rwzi’s met een biologische fosfaatverwijdering, liggen de kansen bij WBL juist bij vivianiet. WBL maakt in zijn zuiveringsproces voornamelijk gebruik van chemische fosfaatverwijdering. Hierdoor wordt al tijdens het zuiveringsproces de eerste stap naar vivianietvorming gezet. Door de verblijftijd in het systeem worden de omstandigheden voor vivianietvorming optimaal. Naast de toevoeging van ijzerchloride, dat al wordt toegepast in de afvalwaterzuivering voor de fosfaatverwijdering uit het afvalwater, zijn er geen extra chemicaliën nodig om vivianiet uit het slib te winnen.

LIFE-subsidie

Samen met waterschap Brabantse Delta als hoofdpartner, AquaMinerals, en het Spaanse waterbedrijf Acciona als internationale partner neemt Waterschapsbedrijf Limburg deel aan het project Phos4EU, waaraan subsidie is toegekend door het Europese LIFE-programma. In 2025/2026 zal Waterschap Brabantse Delta de eerste grootschalige terugwininstallatie van vivianiet in gebruik nemen. Dankzij de toekenning van de LIFE-subsidie kan Waterschapsbedrijf Limburg nu zelfs meer onderzoeksvragen oppakken. Hiervoor is een pilotinstallatie met ViviMag-technologie geplaatst op de locatie rwzi Hoensbroek.

Wat onderzoeken we?

In de eerdere pilot is aangetoond dat vivianiet kan worden teruggewonnen. Nu is het van belang te onderzoeken hoe we dit vivianiet effectief kunnen terugwinnen voor diverse soorten slib. WBL wil namelijk ook vivianiet terugwinnen uit ongegist slib en dat is nog niet aangetoond met een pilot. Alleen laboratoriumproeven hebben laten zien dat dit mogelijk is. Dit zou de techniek namelijk ook breder inzetbaar maken. Allerlei zaken willen we graag onderzoeken, zoals hoeveel kunnen we terugwinnen? Wat is het rendement en kunnen we dit verhogen? Kunnen we het teruggewonnen vivianiet weer op de markt brengen en in welke vorm? Bijvoorbeeld als directe meststof, als grondstof voor batterijen, of als pigment voor verven? Onder andere AquaMinerals onderzoekt deze verdere toepassingen met het vivianiet dat wij met de pilotinstallatie eruit halen. Hiervoor is het belangrijk dat we zo veel mogelijk vivianiet eruit halen. Het project wordt medio 2028 afgerond.

Meer weten?

Kijk op de projectpagina op stowa.nl